Het Zomercarnaval in Rotterdam is een feest van vermenging van diverse culturele tradities. Dit feest vindt ieder jaar eind juli plaats, want het moet wel een beetje warm zijn. De straatparade is één van de onderdelen van het Zomercarnaval.
Zomercarnaval
Het Zomercarnaval trekt honderdduizenden bezoekers naar de stad die genieten van de uitbundige sfeer, de parade, muziek, dans, drankjes en hapjes. Het straatfestival is een roes van kleur, beweging en muziek waarin culturele invloeden van vele verschillende nationaliteiten samenkomen. En de locatie Rotterdam past daar heel goed bij: in Rotterdam wonen mensen met meer dan 175 nationaliteiten, en als wereldhaven staat Rotterdam letterlijk en figuurlijk open voor de wereld.
Felbegeerde prijzen
Het Zomercarnaval is dan wel een feest van samenkomen maar het is toch ook een pittige competitie - er zijn verschillende felbegeerde prijzen te winnen. In de Royalty Election worden een Queen Carnaval en King Carnaval gekozen. Zij voeren de Straatparade aan en zijn een jaar lang ambassadeur van het carnaval. Vrijdagavond in de Warming-up lopen de beste drie swingende brassbands drummend door de binnenstad en strijden daarna in de Battle of Drums om de felbegeerde Golden Drum. Ook de straatparade wordt door een vakjury beoordeeld.
Straatparade van het Zomercarnaval Rotterdam 2016. Foto: Wouter Welling.
In het diepste geheim
De voorbereidingen voor het volgende jaar beginnen al snel nadat het zomercarnaval heeft plaatsgevonden. De carnavalsgroepen bestaan uit deelnemers met verschillende achtergronden die maandenlang in het diepste geheim gezamenlijk aan één doel werken - de mooiste en creatiefste kostuums en praalwagen maken. Die saamhorigheid, creativiteit en uitwisseling van ideeën zijn minstens zo belangrijk als het meedoen aan de parade en eventueel winnen.
Straatparade van het Zomercarnaval Rotterdam 2016. Foto: Wouter Welling.
36 jaar Zomercarnaval
In 1984 werd het Zomercarnaval door een kleine groep cultureel en kunstzinnige carnavalisten met een Curaçaose en Arubaanse herkomst voor de eerste keer gevierd onder de naam Antilliaans Zomercarnaval. Dit initiatief groeide uit tot een grootschalig evenement en een multiculturele melting pot. Carnavalisten uit Brazilië, Kaapverdië, Suriname, Bolivia, Colombia, Peru, Dominicaanse Republiek, Mexico, Bovenwindse eilanden, Spanje, Engeland, Trinidad, Jamaica, Frankrijk, Duitsland, België, Angola, Nederland e.a. doen nu mee. De Stichting Zomercarnaval Nederland en Bureau Vermaeck verzorgen het festival ieder jaar. In 2016 werd het Zomercarnaval Rotterdam als 100ste cultuuruiting toegevoegd aan de lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland.
Zomercarnaval Rotterdam | Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland - YouTube
Foto’s en carnavalskostuums uit verschillende landen - uit Wereldmuseum Amsterdam en Leiden
RV-13788-425-404 Chinelos (dansers), publiek en een feria (kermis) op de achtergrond. Foto: Ted Leyenaar, Mexico, 1976
Diablada carnavalskostuum, dat Lucifer uitbeeldt. Puno regio (Peru), voor 1982.
TM-4537-1a Veren hoofdtooi van een carnaval danskostuum uit Brazilië, voor 1979.
TM-6182-28 en 29 Duivelsmasker en een geraasmaker (rammelaar). Venezuela, voor 2004.
Maar carnaval is toch een katholiek feestje?
Carnaval mag dan misschien vooral geassocieerd worden met een Europese en christelijke traditie maar heeft zelf ook wortels in oudere niet-christelijke religies en tradities. De indrukwekkende carnavalsvieringen in onder andere Brazilië kunnen niet los gezien worden van de trans-Atlantische slavenhandel. Tot slaaf gemaakte mensen uit Afrika konden geen bezittingen meenemen maar wel hun spirituele tradities - die verboden werden. Zij gebruikten elementen uit het katholicisme als camouflage om hun eigen spirituele tradities voort te zetten.
TM-60062092 Carnaval in Panama Stad, 1912. Fotograaf onbekend. Met dank aan: VriendenLoterij.
Het carnaval spektakel in Rio de Janeiro is het meest bekend en vermoedelijk ook het oudste carnaval. Via Portugese koloniale veroveraars belandde carnaval in Brazilië en mengde zich met muziek- en danstradities van tot slaaf gemaakte mensen uit Afrika en ook invloeden van de oorspronkelijke inwoners. Er ontstonden verschillende samba stijlen waaronder de carnival samba.
TM-5809-4 In de tentoonstelling Carnaval in Wereldmuseum Berg en Dal (voorheen het Afrika Museum) (2016-2017) waren vele oogstrelende carnavalskostuums te zien, waaronder kostuums uit Rio de Janeiro die Wereldmuseum Amsterdam in 1999 kreeg.
In de tentoonstelling Carnaval in Wereldmuseum Berg en Dal (voorheen het Afrika Museum) (2016-2017) waren vele oogstrelende carnavalskostuums te zien, waaronder kostuums uit Rio de Janeiro die Wereldmuseum Amsterdam (voorheen het Tropenmuseum) in 1999 kreeg.
TM-5809-5 In de tentoonstelling Carnaval in Wereldmuseum Berg en Dal (voorheen het Afrika Museum) (2016-2017) waren vele oogstrelende carnavalskostuums te zien, waaronder kostuums uit Rio de Janeiro die Wereldmuseum Amsterdam in 1999 kreeg.
TM-20036886 Carnaval in de steden Recife en Olinda in Brazilië. Foto: Henk van Rinsum, 1977.
Carnaval in Aruba en Curaçao
Carnaval in Aruba en Curaçao bestaat nog niet zo heel lang. In de dertiger jaren van de vorige eeuw namen immigranten uit Trinidad en andere Britse eilanden in het Caribisch gebied carnaval mee. In 1945 vond in San Nicolas in Aruba hun eerste carnavalsoptocht plaats. Het carnavalsfeest in Curaçao was in de jaren veertig nog een besloten feest voor een elite omdat het in die tijd ook nog verboden was om op straat feest te vieren. Vanaf 1961 werd het een steeds groter volksfeest dat wel op straat werd gevierd.
Wil je meer weten over het Zomercarnaval:
Rossini van Wijk is een carnavalsvierder in hart en nieren. Al 30 jaar doet hij mee en maakt als kostuumontwerper en groepsleider furore met zijn creatieve kostuums en groep. In een vlog kom je meer over hem en zijn werk voor Zomercarnaval 2018 te weten: https://www.youtube.com/watch?v=4XiA2zksPH of https://www.zomercarnaval.org/
