Mode en erfgoed uit Suriname

Wie kent het beeld niet van de optocht van Afro-Surinaamse vrouwen met prachtige hoofddoeken (angisa) volumineuze rokken (koto) en wijduitstaande jasjes (yaki) die op 1 juli door Amsterdam wandelen op weg naar het Oosterpark. Daar wordt het jaarlijkse bevrijdingsfeest Keti Koti, gebroken ketenen, gevierd; de afschaffing van slavernij in Suriname die in 1863 op die dag plaatsvond. 

Afro-Surinaamse vrouwen die een koto dragen worden kotomisi genoemd; misi betekent mevrouw. De rokken staan wijd uit, door stijfsel maar ook doordat er vaak meerdere rokken onder zitten: een koto hoort veel volume te hebben. De kledingstukken kunnen dezelfde print hebben, (h)eristel, maar ook van verschillende stoffen gemaakt zijn. De Surinaamse vlag is een populaire print.

Voor de één is de koto een overblijfsel uit de slavernijperiode en een complex erfgoed. De ander ziet het ensemble als een echte Surinaamse kledingstijl, dat zich na de slavernijperiode tot haar huidige vorm heeft ontwikkeld en invloeden uit verschillende culturen in zich draagt: iets om trots op te zijn! Vrouwen die een koto dragen stralen dit met verve uit. Er wordt gezegd dat het dragen van een koto je doet ‘groeien’ en dat een koto ruimte in mag, nee, moét nemen. Bij feestelijke gelegenheden zoals verjaardagen, bruiloften of koto-dansi (een dansfeestje) worden traditionele en moderne koto gedragen, die zich ontwikkelen naar de laatste mode.

In boeken uit de 17e en 18e eeuw wordt steeds herhaald dat een vrouw van een plantage-eigenaar de koto bedacht zou hebben om de blote lichamen van haar tot slaafgemaakte vrouwelijke bedienden te verhullen, zodat haar (witte) man niet verleid werd. Dit verhaal is hardnekkig, ook in recentere publicaties, maar het is onbekend waar die informatie vandaan komt. Onderzoek toont aan dat de koto door allerlei verschillende invloeden ontstond en tot slaafgemaakte Afro-Creoolse vrouwen een geheel eigen stijl ontwikkelden.

De Surinaamse ontwerper Jürgen Patrick Joval (Paramaribo, 1980) presenteerde een 24-delige collectie tijdens het Ode aan de Koto gala in Amsterdam op 3 juni 2018. Twee ensembles uit die collectie maken nu deel uit van onze collectie. Joval combineert hedendaagse mode met een ode aan Surinaams erfgoed. Hij wil de ‘koto levend houden in een nieuwe vorm’. De stoffen en technieken zijn nieuw, de vorm en manier van dragen historisch.

Waarderi koto

Het witte ensemble kreeg de naam Waarderi koto en is letterlijk een viering. Er zijn beschilderde historische foto’s van monumentale gebouwen in Paramaribo op afgebeeld.
 
Tu Kondre Uma

Het ensemble met de Nederlandse en Surinaamse vlag heet Tu Kondre Uma. Tu kondre betekent twee landen, Uma betekent vrouw. Op de zoom van de ondro empi (onderjurk) staat de datum van de Onafhankelijkheid van Suriname, Srefidensi:, op 25 november 1975. Op de schouderdoek is het wapenschild van Suriname afgebeeld.

Meer koto en kotomisi zien?: Kijk dan hier.

Op het online platform Modemuze is nog veel meer te lezen over de koto, angisa en kotomisi-poppen. Het NMVW is partner van Modemuze. Een online modeplatform waar onze conservatoren en andere professionals blogs publiceren over modeontwerpers, fashion en ‘minder nieuwe’ kleding en kledingaccessoires. Ook onze collectie kleding en kledingaccessoires is daar te zien.