Azteken lezingenreeks

De Azteekse godenwereld was dichtbevolkt. Er waren tientallen goden en veel natuurelementen, zoals bergen, grotten en meren, maar ook planten konden heilig zijn. Zij stonden vaak centraal bij rituelen. Mensenoffers als onderdeel van de Azteekse godsdienst zijn door de Spanjaarden in detail beschreven. Maar wat is betrouwbare informatie en wat is koloniale propaganda in de Spaanse verslagen? In deze lezing volgen we de ontwikkeling van de Spaanse interpretaties van de Azteekse offers en vergelijken die met de informatie uit de voorkoloniale beeldhandschriften (codices) van de inheemse Mexicaanse volken zelf.

• Vond plaats op 5 september 2021
• Door Maarten Jansen - Emeritus hoogleraar Archeologie en Etnohistorie van Midden-Amerika, Universiteit Leiden

Toen de Spanjaarden de hoofdstad van het Azteekse rijk binnenkwamen wisten ze niet wat ze zagen: zo groot, mooi en schoon was de stad. Dit overtrof alles wat ze van Europa kenden. Tenochtitlan, gebouwd in een meer, telt begin 16e eeuw zo’n 200.000 inwoners, en is een van de grootste steden ter wereld. In deze lezing gaan we in op het ontstaan en de architectuur van de stad en we leren ook de bewoners kennen. Van de elite die er in grote luxe leefde, de wetenschappers en kunstenaars die er werkten en de keizer die er zijn eigen dierentuin had tot de priesters die de feesten en ceremonies leidden rondom de centrale tempel, de Templo Mayor. En die plek was niet alleen het centrum van het Azteekse rijk maar van het hele universum.

• Vond plaats op 26 september 2021
• Door Rik Herder – tentoonstellingsmaker Nationaal Museum van Wereldculturen

Het Mexicaanse Día de Muertos (Dag van de Doden) feest is wereldwijd bekend. Kleurrijke slingers, skeletten van papier-maché en doodshoofdmaskers zijn de bekende uitingen bij deze feestdag. Minder bekend is dat Día de Muertos van oorsprong een inheemse feestdag is. Ook de Azteken hadden al festivals voor de overledenen. In deze lezing gaan we aan de hand van een drieluik dieper in op het belang van voorouders en de verering van de overledenen door de Azteken, door hedendaagse Mexicanen en andere inheemse volken in Mexico en door Nederlanders. Net als de Azteken ervaren anno nu veel mensen de dood niet als einde maar als nieuw stadium in het bestaan van een mens.

• Vond plaats op 31 oktober 2021
• Door William Arfman - Universitair docent, Tilburg University

Na de val van het Azteekse rijk verwoestten de Spanjaarden alle inheemse tempels. Van de stenen van de belangrijkste Azteekse tempel bouwden de Spanjaarden de kathedraal van Mexico-Stad. Tijdens werkzaamheden in 1978 vonden bouwvakkers naast deze kathedraal een enorm beeld van de godin Coyolxauhqui. Verdere opgravingen wezen uit dat dit beeld aan de voet van de Templo Mayor had gelegen. Sindsdien hebben de archeologen van het Proyecto Templo Mayor honderdduizenden objecten opgegraven. In deze lezing kom je meer te weten over de meest recente vondsten die zijn gedaan en over wat voor bijzonders er in de afgelopen 40 jaar allemaal gevonden is tijdens de opgravingen bij de Templo Mayor.

• Vond plaats op 7 november 2021
• Door Martin Berger– Conservator Midden- en Zuid-Amerika en Assistant Professor - Museums, Collections, and Society, Universiteit Leiden

In Meso-Amerika werden verschillende schriftsystemen ontwikkeld. De Maya’s schreven met hiërogliefen, de Azteken hadden een pictografisch schrift. Wat dat inhoudt en wat de verschillen zijn, leer je in deze lezing. We kijken naar de ontwikkeling van het schrift in Meso-Amerika en naar hoe de Azteken het gebruikten. Bovendien leer je meer over de Azteekse codices. Hoe werden deze boeken gemaakt, wie maakte ze en wat voor informatie bevatten ze?

• Vond plaats op 28 november 2021
• Door Ludo Snijders - Promovendus faculteit Archeologie, Universiteit Leiden

Maya’s, Inca’s en Azteken zijn iconische volken uit Midden- en Zuid-Amerika. Maar wie waren zij eigenlijk, waar leefden zij en stonden ze vroeger al met elkaar in contact? In deze lezing gaan we in op deze drie grote beschavingen en hoe ze zich tot elkaar verhouden. We kijken naar geschiedenis, archeologie en dagelijks leven van Inca’s, Maya’s en Azteken. Tenslotte blijven ook de hedendaagse inheemse volkeren van de Amerika’s niet onderbelicht, want de nakomelingen van de Azteken, Maya’s en Inca’s wonen nog steeds in het gebied.

• Vond plaats op 12 december 2021
• Door Martin Berger– Conservator Midden- en Zuid-Amerika en Assistant Professor - Museums, Collections, and Society, Universiteit Leiden

Toen de Spanjaarden in 1521 de Azteekse hoofdstad Tenochtitlan veroverden, werden de Azteken Spaanse onderdanen. Vanaf dat moment dienden Nederlanders en Azteken meer dan 100 jaar de Spaanse kroon en woonden dus feitelijk in hetzelfde land. In deze lezing leer je meer over deze lange geschiedenis van verbondenheid tussen Azteken en Nederlanders. We hebben het over de impact van de Azteken op onze taal, ons dagelijks leven en ons voedingspatroon. Daarnaast gaan we ook in op de belangrijke rol die De Nederlanden vanaf de 16e eeuw hebben gespeeld bij de verspreiding van kennis over ‘de Nieuwe Wereld’, bijvoorbeeld via de belangrijke drukkerijen in Amsterdam en Antwerpen in de afgelopen vijfhonderd jaar.

• Vond plaats op 9 januari 2022
• Door Martin Berger– Conservator Midden- en Zuid-Amerika en Assistant Professor - Museums, Collections, and Society, Universiteit Leiden

Mayahuel is de Azteekse godin van de cactusplant maguey en van de vruchtbaarheid. Pulque is een eeuwenoude cactusdrank die de Azteken associeerden met onsterfelijkheid. Tot de dag van vandaag een populaire volksdrank in Mexico, die dreigt te verdwijnen vanwege een tekort aan cactussen. De eigenzinnige Mexicaanse documentaire “La canción del Pulque” (Het lied van de Pulque) van Everardo Gonzáles uit 2003 laat op een inspirerende en persoonlijke manier zien hoe traditie, legendes en maatschappelijke kwesties verbonden zijn. Iván García-Romero legt in deze lezing een link met de film, de verhalen van Mayahuel en de cactusdrank pulque.

• Vond plaats op 13 februari 2022
• Door Iván García-Romero - Programmamaker en ontwikkelaar van kunst- en cultuurprojecten vanuit multicultureel en -disciplinair perspectief.

De Zonnekalender of Zonnesteen kom je op de expo tegen als 3D- print. De grote ronde steen vol inscripties is het Azteekse systeem om de tijd te meten. Het werd bijvoorbeeld gebruikt om data van belangrijke feesten vast te stellen, te zaaien en te oogsten. De Azteekse kalender vertelt veel over het wereldbeeld van de Azteken. Als traditioneel kunstobject wijst het op de verbinding tussen mens en het heilige. Hier staat het concept van tijd centraal. Tijd, zoals de Nobelprijswinnaar Octavio Paz zei, was voor de Azteken niet iets abstracts. Het was iets levends, een substantie dat wordt geboren, het groeit, het vergaat en wordt opnieuw geboren. En het is meer: voor de Azteken keren kosmische tijdperken –bekend als “Soles” (Zonnen)–  terug. In deze lezing duiken we in de betekenis van de Azteekse Zonnesteen als traditionele kunst en zijn relatie tot mythen, heilige symbolen en de maatschappij 
 

• Vond plaats op 13 maart 2022
• Door Iván García-Romero - Programmamaker en ontwikkelaar van kunst- en cultuurprojecten vanuit multicultureel en -disciplinair perspectief.