Criminele groepen bestaan al sinds mensenheugenis, wereldwijd. De populariteit van sommige criminelen die soms zelfs als 'helden' vereerd worden, roept op zijn minst vragen op. Wat is toch hun aantrekkingskracht? En op welke manieren duiken ze op in de populaire cultuur? Aan de hand van bijzondere voorwerpen, kleding, verhalen, virtual reality en interviews maakt MOST WANTED je wijzer.
-------------
De tentoonstelling is inmiddels afgelopen en was t/m 1 maart 2020 te zien in Museum Volkenkunde.
Overal ter wereld bestaan misdadigers die tegelijk een heldenstatus hebben. Dat komt omdat ze in de ogen van sommigen ook ‘goede daden’ verrichten. Er zijn bandieten die bekend zijn vanwege het stelen van de rijken en uitdelen aan de armen en het bieden van bescherming. Het bekendst is Robin Hood, de ‘nobele bandiet’ uit middeleeuws Engeland. Of hij echt bestaan heeft, valt niet te bewijzen maar de talrijke verhalen over zijn heldendaden zijn wereldberoemd.
In de expositie MOST WANTED wordt stilgestaan bij deze vorm van ‘sociaal banditisme’. Vergelijkbaar zijn de 108 bandieten uit het ‘verhaal van de wateroever’, Suikoden in het Japans. Ook zij beroofden rijke machthebbers en handelaren, vochten tegen een corrupte staat en kwamen op voor de arme bevolking. De fascinatie voor deze heldhaftige bandieten zie je terug in hedendaagse manga en kleding en ook in historische prenten. In de expositie kom je een uniek schetsontwerp van Utagawa Kuniyoshi (1797-1861) voor zijn Suikoden-serie tegen.
Een andere categorie vormen de helden die na hun dood als een soort godheden bescherming bieden. Een voorbeeld is Jesús Malverde, een Mexicaanse drugsbaron die na zijn dood (begin 20e eeuw) de status van volksheilige kreeg. Hij wordt vooral vereerd door mensen uit de drugshandel en daarom ook wel als narcoheilige (narcosanto) aangeduid. Ook migranten die oversteken, roepen hem aan. In deze categorie passen ook Santa Muerte, de heilige dood, en baron Kriminel, die aan het Haïtiaanse vodou gelinkt is. Onder andere bidprenten, sieraden en t-shirts kom je tegen op de tentoonstelling.
Hedendaagse criminelen als Pablo Escobar, op wie de wereldwijd succesvolle Netflixserie Narcos is gebaseerd, en de Italiaanse Don Corleone komen ook aan bod. De fascinatie voor Escobar vertaalt zich naar onder andere bordspellen, videoclips en bedrukte shirts.
Een bijzonder onderdeel vormt de virtual reality experience die studenten van de het minor programma ‘Virtual and Augmented Reality Experience’ van de Hogeschool van Amsterdam hebben gemaakt. Zet de bril op en volg de muziek van de Braziliaanse rapper MC Babalu naar een fictief baile funk feest waar lokale gangs bezongen worden als helden.
De tentoonstelling is gebaseerd op een actueel onderzoek van NWO: ‘Popular culture of illegality’. De publicatie ‘Most Wanted: The Popular Culture of illegality ISBN 9789463727525 | € 29,95 | is te koop in de museumshop.
En er is samengewerkt met de Universiteit van Utrecht, de Universiteit van Amsterdam en Hogeschool Amsterdam.
De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt dankzij de Bankgiro Loterij.
