Janneke Stegeman en Saskia Pieterse verbinden in Uitverkoren op een verrassende manier heden en verleden. Het verhaal begint met de Tachtigjarige Oorlog en de oprichting van de voc, en zet vervolgens de studeerkamers van generaties invloedrijke staatsmannen wagenwijd open; zij zien niet zichzelf maar anderen als intolerant en onderdrukkend, beschouwen de Nederlandse protestantse natie als uitverkoren. In hun ogen was het Nederlandse kolonialisme gestoeld op godsdienstige beginselvastheid en onovertroffen huwelijkse zeden. Uitverkoren maakt inzichtelijk hoe diep dit Nederlandse superioriteitsdenken zit, en hoe nauw verweven dat is met het protestantisme. Het is hoog tijd die geschiedenis onder ogen te zien.
Hoe Nederland aan zijn zelfbeeld komt
Vrij, tolerant, verlicht en gematigd. Al sinds de zeventiende eeuw zien Nederlanders zichzelf bij voorkeur als ondernemend en nuchter. Vrije burgers die zichzelf en een ander niet snel op een voetstuk plaatsen. In Uitverkoren leggen Janneke Stegeman en Saskia Pieterse dit chronisch positieve zelfbeeld op de snijtafel. Waar komt het beeld vandaan en vooral: hoe valt het te rijmen met vier eeuwen koloniale overheersing? De boekpresentatie en het panel zullen hier uitgebreid op ingaan.
Programma
12.30-13.30 | Bezoek tentoonstelling ‘In de ban van Goud’ |
13.30-14.00 | Inloop met koffie, thee en koekjes in de grote zaal |
14.00-14.10 | Welkom en Start van de middag – Moderatie |
14.10-14.30 | Intro Uitverkoren – Hoe Nederland aan zijn zelfbeeld komt | Ontstaan boek en samenwerking Janneke Stegeman |
14.30-14.40 | Panellist 1: Glenn Helberg |
14.40-14.50 | Panellist 2 Pepijn Brandon |
14.50-15.00 | Panellist 3 Nadia Bouras |
15.00-15.05 | Reactie zaal |
15.05-15.25 | Panelgesprek |
15.25-15.30 | Afsluiting |
Schrijvers
Janneke Stegeman (1980) is publiek theoloog en bijbelwetenschapper. Ze onderzoekt de verbindingen tussen protestantisme, racisme en kolonialisme. In 2016 werd ze (de eerste vrouwelijke) Theoloog des Vaderlands.
Saskia Pieterse (1976) is publicist en onderzoeker. Ze schrijft essays en kritieken in onder andere De Groene Amsterdammer en de Volkskrant. Als literatuurhistoricus heeft ze zich gespecialiseerd in het aandeel van schrijvers en theologen in de ontwikkeling van het Nederlandse zelfbeeld.
Sprekers
Pepijn Brandon is hoogleraar Mondiale Economische en Sociale Geschiedenis aan de Vrije Universiteit en Senior Onderzoeker bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. Zijn onderzoek richt zich op de dwarsverbanden tussen oorlog, slavernij en kapitalistische ontwikkeling in de wereld en in Nederland en zijn koloniën. Sinds begin 2025 is hij hoofdredacteur van de BMGN / Low Countries Historical Review.
Nadia Bouras (1981) is historicus en universitair docent aan de Universiteit Leiden, gespecialiseerd in Marokkaanse migratiegeschiedenis en de geschiedenis van Marokko. Ze heeft diverse publicaties op haar naam staan, waaronder boeken en wetenschappelijke artikelen over de Marokkaanse gemeenschap in Nederland. Bouras combineert haar academische werk met maatschappelijke betrokkenheid. Ze is actief in het publieke debat, schrijft opiniestukken, en draagt bij aan discussies over burgerschap, identiteit en migratie. Daarnaast is ze actief in verschillende organisaties die mensenrechten en sociale rechtvaardigheid in Nederland en daarbuiten bevorderen.
Moderator
Minella van Bergeijk