In de ban van goud

In de ban van goud - Gouden Bruid (kopse kant)

Gouden Bruid (kopse kant)

1. Wedding Pills 
Ted Noten (1956); goud; Nederland; 2007; met dank aan Design Museum Den Bosch 

Deze gouden pillen, alternatieven voor trouwringen, dragen een traditionele inscriptie met de naam van de geliefde en de huwelijksdatum. Ze kunnen met een glas wodka of andere drank ingenomen worden. Door de intieme weg die deze pillen door het lichaam gaan wordt het nieuwe echtpaar uitgedaagd de grenzen van hun liefde op te zoeken. Worden de pillen weggespoeld in het toilet, of worden ze eruit gevist? En door wie? Het kan aanleiding vormen tot de eerste huwelijkscrisis. Wie het bevalt, kan het ritueel na iedere crisis herhalen - een mooi verzoeningsritueel. 

2.Kussenslopen gebruikt bij bruiloften 
Gouddraad, fluweel, katoen, plastic, ijzer; Oujda, Marokko; voor 1996; aankoop A. Takni; TM-5670-1,2 

In sommige Marokkaanse tradities wordt de bruid in een versierde, ronde houten bak naar binnen gedragen. Hierdoor hoeft ze niet zelf over een drempel te stappen, waar jaloerse geesten op de loer kunnen liggen. De bak is gestoffeerd met groene stof en kussentjes zoals deze, zodat de bruid er comfortabel in kan zitten. Groen is de kleur van voorspoed en geloof, en de pauw in gouddraad symboliseert schoonheid en gratie. 

Gouden bruid

1. Bruidsset uit Oujda (nrs. 1 – 10) Bruidskroon 
Verguld messing, glas, kralen, elastiek; Oujda, Marokko; voor 1996; aankoop A. Takni; TM-5670-5 

Deze bruidsset is in de Arabisch-Andalusische stijl, die geliefd was in Marokkaanse steden. Een complete bruidsset kan kostbaar zijn, vooral als deze van echt goud en edelstenen is. De sieraden uit deze set zijn geïnspireerd op de kostbare sieraden die vroeger als bruidsschat werden gebruikt.
De bruidskroon bestaat uit vijf elementen en twee eindstukken. Vijf is een belangrijk getal, dat verband houdt met de vijf dagelijkse gebeden en de vijf zuilen van Islam. Het herhalen van het getal vijf zorgt ervoor dat de bruid op haar trouwdag er niet alleen als een koningin uitziet, maar ook goed beschermd is tegen ongeluk en het boze oog. 

2. Ceintuur  
Verguld messing, glas, plastic; Oujda, Marokko; voor 1996; aankoop A. Takni; TM-5670-11 

Een ceintuur heeft een bijzondere betekenis voor de bruid. Een ceintuur laat haar nieuwe status als getrouwde vrouw zien, maar kan (in sommige vormen van volksgeloof) ook in de weg zitten als ze zwanger wil worden. Daarom werd de ceintuur ná het huwelijk in sommige streken van Marokko niet meer gedragen. Deze ceintuur is versierd met groen glas, en op het sierelement in het midden zijn kleurloze glazen steentjes gezet. Vergelijkbare ceinturen uit de vroege 20ste eeuw uit Fes zijn bezet met smaragd en diamant: deze ceintuur staat in een oude traditie. 

3. Broches 
Verguld messing, glas, plastic; Oujda, Marokko; voor 1996; aankoop A. Takni; TM-5670-6a ,-b 

Deze broches werden op de schouders gedragen en herinneren aan de traditionele kledingspelden. Ze maken deel uit van de kledingstijl van een getrouwde vrouw. Kledingspelden zijn in huwelijksliederen vaak een metafoor voor de schoonheid van de vrouw. Een enkel gedragen broche hoort niet bij de traditionele kleding en wordt pas in de 20ste eeuw populair. 

4, 5. Hoofdhangers 
Verguld messing, glas; Oujda, Marokko; voor 1996; aankoop A. Takni; TM-5670-9a, -b 

De vorm van deze hoofdsieraden is vergelijkbaar met sieraden uit de vroege 20ste eeuw uit Rabat, die met smaragd waren bezet. Deze hoofdhangers werden in de hoofdsluier gehaakt en hingen langs het gezicht naar beneden. Ze vestigen de aandacht op de schoonheid van de bruid, en tegelijkertijd zorgen ze door hun voortdurende beweging ervoor dat eventuele geesten afgeschrikt worden. 

6. Voorhoofdsieraad 
Verguld messing, glas; Oujda, Marokko; voor 1996; aankoop A. Takni; TM-5670-10 

De naam van het voorhoofdsieraad is ‘een draadje wind’ – het verwijst naar het gemak waarmee dit lichte, flexibele sieraad te dragen is. Het werd net boven de wenkbrauwen gedragen en het groene steentje onderaan hing tussen de wenkbrauwen. Dat vestigde de aandacht op de ogen van de bruid, terwijl het bewegende hangertje onderaan en het gebruik van de kleur groen ervoor zorgde dat ze niet door eventuele jaloerse blikken getroffen zou worden. 

7. Broches 
Goud, glas, plastic; Oujda, Marokko; voor 1996; aankoop A. Takni; TM-5670-7a, -b  

Waar de rest van de bruidsset in de Arabisch-Andalusische stijl is, is deze broche in een Europese art nouveau-stijl. Door de groene versiering past hij naadloos in de bruidsset. De broches werden op de schouders gedragen en herinneren aan de traditionele kledingspelden. Deze maken deel uit van de kledingstijl van een getrouwde vrouw. Kledingspelden zijn in huwelijksliederen ook vaak een metafoor voor de schoonheid van de vrouw. 
 
8, 9 Hoofdhangers  
Verguld messing, glas, plastic; Oujda, Marokko; voor 1996; aankoop A. Takni; TM-5670-4a, -b 

10. Halssieraad 
Verguld messing, glas; Oujda, Marokko; voor 1996; aankoop A. Takni; TM-5670-8 
 
11. Sierplaat voor bruidskussen 
Verguld metaal; Java, Indonesië; voor 1940; TM-1772-665 

Dergelijke plaatjes, met rondom kleine gaatjes, worden bevestigd aan de uiteinden van een rond of ovaal kussen. Tijdens huwelijken representeerden de plaatjes de welvarendheid van de eigenaar. Degenen die er geen hebben, lenen ze zelfs voor de gelegenheid. 

12. Pot, bekkeng mpulaweng  
Goud, smaragd, edelsteen; Sulawesi, Indonesië; 1700-1900; schenking F. Liefkes; RV-Liefkes-407 

Deze pot, bekkeng mpulaweng, werd gebruikt om olie, gezichtspoeder of wierook in te bewaren. Op de bodem van de pot staat een inscriptie in Buginees schrift. Hieruit kan worden afgeleid dat deze bijzondere pot deel uitmaakte van de bruidsschat.  

13. Set van miniatuur eetservies 
Hout, goudverf, lak; Japan; 1800-1899; WM-70242 

Op drie maart vieren mensen in Japan het meisjesfeest, hinamatsuri. Het is een van de vijf traditionele feesten van het jaar. In huis stellen mensen een set van poppen op met bovenaan een keizerlijk echtpaar. De uitstalling symboliseert het huwelijk en alle toebehoren zoals tafeltjes en kommetjes van fijn lakwerk doen denken aan een uitzet. 

14. Sakeketels 
Verguld koper; Japan; 1800-1829; RV-360-3778,-3779 

Bij een traditionele shintō huwelijksceremonie drinken de bruidegom en bruid in Japan sake. Drie slokjes achter elkaar, uit drie ondiepe schaaltjes van steeds grotere maat. De bruidegom krijgt eerst ingeschonken uit de verguld koperen ketel met twee tuiten, daarna de bruid uit de ketel met enkele tuit, en daarna weer de bruidegom. Het drinken van sake symboliseert het verbinden van de twee families. 

15. Diadeem van een bruid 
Verguld zilver, glas, parel, koraal; Tadzjikistan, Oezbekistan; ca. 1900; RV-5639-13 
 
De naam van dit diadeem is Tilla-kosh. Dat betekent ‘gouden wenkbrauwen’. De vorm van het diadeem vestigt de aandacht op de boog van de wenkbrauwen. Doorgetrokken wenkbrauwen waren een schoonheidsideaal. Niet iedereen kon goud betalen. Veel diademen van dit soort zijn daarom van verguld zilver gemaakt.  

16. Bruidskaarsen 
Hout, verf; Yogyakarta, Indonesië; 1900-1947; 7082-S-819-28ab 

17. Huwelijksmantel en kroon 
Zijde, katoen, gouddraad, bladgoud; China; begin 20e eeuw; WM-65938-4, -7 

De bruidsoutfit van bruiden in de Qing periode (1644-1911) was geïnspireerd op de kleding en kroon van een keizerin. Rood is de kleur van geluk in China; de gouden slangachtige draken, pioenrozen en bergen zijn symbolen van geluk, vruchtbaarheid en een lang leven. Goud ondersteunt deze symboliek. Historisch gezien was goud een belangrijk ingrediënt voor het onsterfelijkheidselixer en droeg bij aan de kracht van rituelen. Gouden objecten waren een teken van rijkdom en status. De kroon bij deze bruidsmantel is van verguld metaal; geheel gouden kronen zijn zeer kostbaar en zeldzaam.